Cyfrowa gospodarka przestrzenna w Gliwicach

Co? 

Miasto Gliwice zdecydowało się na całościową transformację cyfrową w obszarze planowania przestrzennego, która obejmowała nie tylko cyfryzację dokumentów planistycznych, ale również stworzenie standardu danych dla dokumentów planistycznych w celu zachowania ich jednolitości, a także wdrożenie nowych narzędzi IT w postaci: 1) wewnętrznego portalu dla pracowników Pracowni Planistycznej, 2) Portalu i Geoportalu Planistycznego dla użytkowników zewnętrznych, 3) usług danych planistycznych udostępnianych poprzez funkcjonalności WMS i WFS. To czyni je pierwszym miastem w Polsce w pełni otwierającym dane planistyczne, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego ustanawiającą infrastrukturę informacji przestrzennej w Europie. 

Dlaczego? 

Miasto zdecydowało się na realizację projektu ze względu na kilka problemów. Kluczowym z nich była niska świadomość społeczna w zakresie planowania przestrzennego wynikająca z ograniczonej dostępności danych planistycznych. Inną barierę stanowił brak jednolitej, zintegrowanej i zgodnej ze standardami technicznymi i prawnymi bazy danych MPZP oraz czaso- i pracochłonny proces wydawania wyrysów i wypisów z MPZP. Gliwice zwróciły także uwagę na brak odpowiednich narzędzi informatycznych, które byłyby dostosowane do potrzeb pracowników i odpowiadały za realizację procesów i procedur planistycznych. Wreszcie problemem była też ograniczona możliwość prowadzenia kompleksowej i zintegrowanej polityki przestrzennej miasta, co wynikało z nieodpowiedniej struktury danych i niedoboru narzędzi wspomagających. 

Jak? 

W pierwszej kolejności warto zauważyć metodyczną poprawność realizacji całego przedsięwzięcia, zarówno od strony optymalizacji procesów, jak i planowania działań. Rozpoczęto od analizy potrzeb i uwarunkowań oraz zidentyfikowano interesariuszy projektu. Opracowano szczegółową dokumentację, zastosowano metodyki zarządzania projektami oraz dokonano analizy aktów prawnych. Następnie przygotowano standard planistyczny i model danych dla MPZP i Studium. W kolejnym kroku dokonano podziału zadań i utworzono zespoły odpowiedzialne za wektoryzację dokumentów planistycznych, weryfikację prac, zespół zatwierdzający oraz zespół odpowiedzialny za łączenie wektorowych przeznaczeń planów z tekstem uchwały. Warto zwrócić uwagę, że cały proces cyfryzacji przeprowadzony został własnymi siłami Urzędu Miejskiego w Gliwicach. W kolejnych krokach przygotowano dane wejściowe poprzez ich skanowanie oraz kalibrację, a także opracowano techniczne wytyczne dla wektoryzacji danych planistycznych. Dopiero ostatnim krokiem było zaprojektowanie narzędzi planistycznych. 

Jaki jest potencjał? 

Potencjał cyfrowej gospodarki przestrzennej jest ogromny, szczególnie jeśli – jak w przypadku Gliwic – mamy do czynienia z otwartymi danymi planistycznymi. Mogą być one wykorzystywane przez inwestorów, którzy bez przeszkód mają możliwość prowadzenia analiz związanych chociażby z optymalną pod kątem planistycznym lokalizacją inwestycji. Dodatkowo, miasto jest dobrze przygotowane do wszelkich zmian sytuacji planistycznej – dzięki opracowanym standardom danych może w szybki sposób tworzyć i zmieniać istniejące plany w zależności od sytuacji prawnej. 

na podstawie: Ciupa (2021a) i rezultatów wizyty studyjnej