Dane miejskie w praktyce. Podręcznik dla samorządów

Współczesne miasta stoją w obliczu dynamicznych zmian, które niosą ze sobą nowe wyzwania, ale także wyjątkowe możliwości. Jednym z najważniejszych zasobów XXI wieku stały się dane – generowane w ogromnych ilościach przez mieszkańców, instytucje publiczne, przedsiębiorstwa czy nowoczesne technologie.

Wykorzystanie danych miejskich odgrywa coraz większą rolę w skutecznym zarządzaniu miastami. Jednak efektywne zarządzanie tym zasobem oraz należyte wykorzystanie wymaga odpowiednich narzędzi, wiedzy i podejścia. Chociaż wciąż istnieją liczne bariery, to widoczny postęp w ostatnich latach pokazuje rosnącą świadomość i możliwości w tym obszarze. Niniejszy podręcznik ma na celu nie tylko zidentyfikowanie kluczowych wyzwań, ale przede wszystkim przedstawienie praktycznych rozwiązań, które uczynią dane strategicznym zasobem rozwoju miast. Inteligentne miasta przyszłości będą budowane dzięki odwadze, innowacyjnemu podejściu oraz zaangażowaniu wszystkich interesariuszy. Wierzymy, że ta publikacja stanie się ważnym krokiem w tym kierunku.

Podręcznik stworzyliśmy z kilku istotnych powodów. Po pierwsze, wolumen danych wytwarzanych przez miasta, dla miasta i o mieście stale rośnie. Niestety, nie zawsze przekłada się to na ich efektywne wykorzystanie. Każdego dnia generowana jest ogromna ilości informacji wynikających z bieżącej pracy urzędników, danych pozyskiwanych przez sieci czujników, w trakcie realizowanych projektów czy bezpośrednio od mieszkańców. Największym wyzwaniem nie jest zatem brak danych, lecz wiedza, jak je gromadzić oraz do czego i w jaki sposób je wykorzystać, aby mogły być ponownie, efektywnie użyte.

Zatem pomimo dostępności nowoczesnych technologii wiele samorządów boryka się z ograniczeniami w wykorzystaniu danych. Często są to problemy związane z brakiem zasobów ludzkich czy świadomości, jak dane mogą wspierać zarządzanie. Obserwujemy też jednak coraz więcej inspirujących przykładów dostarczanych bezpośrednio przez polskie miasta, a konkretniej rzecz ujmując – przez liderów i lokalnych ewangelistów zmian.

To właśnie ci liderzy stali się współautorami naszego podręcznika, dzięki czemu stworzyliśmy unikatową lekturę tworzoną przez praktyków i dla praktyków.

Niniejsza lektura stanowi także naturalną kontynuację publikacji Zarządzanie danymi w miastach. Podręcznik dla samorządów, która skupiała się na odpowiednim przygotowaniu danych i poprawie ich jakości. W nowej publikacji stawiamy kolejny krok: próbujemy dobrze przygotowane dane wykorzystać do podejmowania konkretnych decyzji. Z tego względu podręcznik został podzielony na dziewięć merytorycznych rozdziałów, każdy poświęcony innemu obszarowi funkcjonowania miasta. Początkowe rozdziały zawierają informacje bazowe opisujące definicje i procesy, a dalsza część podręcznika zawiera przykłady wykorzystania danych z różnych obszarów przygotowane przez samorządowców oraz ekspertów.

Mamy nadzieję, że Dane miejskie w praktyce. Podręcznik dla samorządów będzie przydatnym narzędziem wykorzystywanym w pracy samorządowców, a także posłuży za źródło inspiracji do nowych, kolejnych dobrych praktyk użycia danych miejskich.

Podręcznik został objęty honorowym patronatem Ministra Cyfryzacji.

Publikacja powstała w ramach projektu „Operacjonalizacja Systemu Zarządzania Rozwojem Polski. Udoskonalenie i wprowadzenie innowacyjnych i skutecznych rozwiązań do systemu społeczno-gospodarczego i przestrzennego w ramach długookresowego programowania polityki rozwoju” (GOSPOSTRATEG-III/0032/2020 – 00), współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków” GOSPOSTRATEG, realizowany przez Konsorcjum w składzie: Instytut Rozwoju Miast i Regionów (Lider Konsorcjum), Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy